طبق مقرراتی که سران اتحادیه اروپا در دوبلین، پایتخت ایرلند، تصویب کردند، تصمیم درباره درخواست پناهندگی باید در کشوری گرفته شود که نخستین محل ورود پناهجو بوده است
در کشورهای عضو اتحادیه اروپا (EU) و نروژ ، ایسلند و سوئیس قوانینی وجود دارد درباره اینکه کدام کشور مسئول درخواست پناهندگی میباشد. در این قوانین بیان شده است که فقط یک کشور مسئول رسیدگی به پرونده پناهندگی میباشد. به مجموع این مقررات قانون دوبلین گفته میشود که به عنوان یک قانون ثبت شده است.
طبق مقرراتی که سران اتحادیه اروپا در دوبلین، پایتخت ایرلند، تصویب کردند، تصمیم درباره درخواست پناهندگی باید در کشوری گرفته شود که نخستین محل ورود پناهجو بوده است. در صورتی که آن کشور معلوم و جزو کشورهای امن شمرده شود، درخواستکننده بدون بررسی تقاضایش، به نخستین کشوری که وارد شده بوده، بازگردانده میشود و میتواند در آنجا درخواست پناهندگی کند.
از سال ۲۰۱۵ به خصوص از هنگامی که صدها هزار مهاجر و پناهجو در کشور یونان منتظر ادامه سفر به کشورهای مطلوبشان هستند، از مقررات دوبلین به ویژه “دوبلین ۲” که در سال ۲۰۰۳ تصویب شده، به شدت انتقاد شده است. منتقدان میگویند که بسیاری از عضوهای
اتحادیه اروپا به بهانه “مقررات دوبلین ۲” از پذیرش پناهجویان بازمانده در یونان شانه خالی میکنند
موارد ذکر شده در قانون دوبلین – شما مجبورید در کشوری اعلام پناهندگی کنید که ویزا یا اجازه اقامت شما را صادر کرده است به عنوان مثال اگر شما با ویزای آلمان وارد اروپا بشوید و در دانمارک اعلام پناهندگی کنید طبق قانون دوبلین به کشوری که برای شما ویزا صادر کرده است یعنی دانمارک برگردانده میشوید. – شما مجبورید در کشوری که برای بار اول اعلام پناهندگی کرده اید بمانید و نمیتوانید به کشور دیگری بروید به عنوان مثال اگر شما در ایتالیا اعلام پناهندگی کرده اید نمیتوانید به هر دلیلی از ایتالیا خارج شده و در کشور دیگری اعلام پناهندگی کنید. – اگر شما برای اعلام پناهندگی در کشوری از کشور دیگری که عضو این قانون است رد شوید ، مجبورید طبق قانون دوبلین به آن کشور برگردید به عنوان مثال اگر شما برای رسیدن به دانمارک از آلمان رد شده اید ، دانمارک شما را مجبور میکند که به آلمان بازگردانده شوید. به زبان ساده قانون دوبلین بیان میکند که شما باید دراولین کشور امنی که رسیدید اعلام پناهندگی کنید و حق انتخاب کشور را ندارید.
این قانون منتقدان فراوانی دارد، ولی به طرز سخت گیرانه ای در تمامی کشورهای عضو این قانون اجرا می شود. به نوعی این قانون را بازی کشورهای عضو این قانون با پناهجویان می نامند.
اما قرارداد دوبلین ۳ شرایط پذیرش و نحوه رسیدگی به درخواست آن دسته از پناه جویان را که درخواست پناهندگیشان را دریک کشور اتحادیه اروپا ارائه داده اند، اما ویزای یک کشور دیگر را دارند، یا از کشور دیگری عبور کرده یا در کشور دیگری در اتحادیه اروپا قبلن درخواست پناهندگی داده بودند را تعریف، تعیین و مشخص می کند.
این قرارداد تعیین می کند که چه کشوری مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی را داشته و در چه حالتی یک پناه جو به کشور دیگر عضو اتحادیه اروپا بازگردانده می شود. یک بانک اطلاعاتی ثبت اثر انگشت متقاضیان پناهندگی بنام «اویروداک» نیز وظیفه دارد تا شناسائی متقاضیان پناهندگی که قبلن در کشور دیگری در اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی داده بوده اند را تسهیل کند.
مهلت های قانونی: در صورتی که مهلت های قانونی تعیین شده برای ارجاع پرونده یا بازگرداندن پناه جو به کشور دیگر رعایت نشده یا سپری شده باشد. کشوری که در آنجا درخواست #پناهندگی داده شده، موظف به رسیدگی به درخواست پناهندگی می باشد. این مهلت های قانونی عبارتند از: الف) مهلت سه ماهه پرسش و استعلام: اگر پناه جو در کشوری(مثلا آلمان)، درخواست پناهندگی دهد اما شامل دوبلین 3 گردد، آلمان موظف است که کتبا و رسما درخواست خود را به کشوری که این پناه جو باید به آنجا بازگردانده شود تسلیم کند. این مهلت از زمانی که پناه جو درخواست پناهندگی خود در آلمان را ارائه داده است تا زمانی که آلمان نامه را برای آن کشور ارسال می کند سه ماه می باشد. اگر اثر انگشت متقاضی پناهندگی در سیستم « يوروداك” وجود داشته و تائید گردد، این مهلت دو ماه می باشد.
ب) مهلت دو ماهه پاسخ به پرسش و استعلام: کشوری که از آن درخواست شده است نیز موظف است در حالت عادی ظرف دو ماه کتبا به این درخواست پاسخ دهد. در حالت فوری و عاجل این مهلت حداقل یک هفته و حداکثر یک ماه می باشد. پ) مهلت عملی کردن و اجرای بازگردادن به کشوری که مسئولیت دارد: از زمانی که کشور مورد سوال قرار گرفته شده اعلام موافقت کند نیز آلمان شش ماه مهلت دارد تا بازگرداندن پناه جو به آن کشور را به اجرا بگذارد. اگر پناه جوئی که قرار است بازگردانده شود در زندان باشد، این مهلت حداکثر یک سال خواهد بود. و اگر پناه جو مخفی شده، برگه ی قانونی اقامتی نداشته یا بطور رسمی از او هیچ آدرس و اطلاعاتی در مورد محل سکونتش موجود نباشد، این مهلت 18 ماه خواهد بود. اگر مهلت های ذکر شده در قرارداد دوبلین 3 رعایت نشده یا سپری شده باشند و در آن مهلت زمانی بازگرداندن پناه جو، یا اخراج او عملی نشده باشد، دیگر، مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی با آلمان خواهد بود.
ت) مهلت شش ماهه لغو مسئولیت: در صورتی که متقاضی پناهندگی با ویزای معتبر از یکی از کشورهای عضو شنگن وارد یکی از کشورهای منطقه شنگن شده (مثلا وارد آلمان شده)، و مهلت اعتبار ویزای او شش ماه است که سپری شده است، اما هنوز منطقه شنگن را ترک نکرده است، یا حتی اگر متقاضی پناهندگی قبلا از یکی از کشورهای عضو شنگن، اقامت معتبری دریافت کرده (مثلا ایتالیا) که اکنون حداقل دو سال است که از مهلت اعتبار آن گذشته است، در این حالت ها، کشوری که این فرد اکنون در آنجا درخواست پناهندگی دهد(مثلا آلمان)، مسئولیت رسیدگی به درخواست را به عهده دارد. در عین حال اگر معلوم شود فردی غیرقانونی وارد یکی از کشورهای منطقه شنگن شده (مثلا آلمان)، اما آلمان بتواند اثبات کند که متقاضی پناهندگی حداقل پنج ماه را غیر مُنقطع در یک کشور دیگر (مثلا ایتالیا) ساکن بوده است، آن کشوری که او در آنجا سکونت داشته(ایتالیا)، مسئولیت رسیدگی به پرونده را به عهده دارد. ث) مهلت سه ماهه لغو مسئولیت: در صورتی که پناه جوئی (مثلا در آلمان) درخواست پناهندگی دهد اما قبلا در یک کشور دیگر اتحادیه اروپا بوده یا ویزای یکی از کشور های عضور پیمان شنگن را داشته، یا در یکی از آن کشورها درخواست پناهندگی داده بوده است(مثلا ایتالیا)، اگر خاک آن کشور (در این مثال ایتالیا) را حداقل سه ماه است که ترک کرده است، در این حالت، آلمان مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی را به عهده دارد و ایتالیا دیگر مسئولیتی نخواهد داشت. به این شرط که اگر آلمان از ایتالیا در مورد وضعیت آن فرد سوال کند، ایتالیا بتواند اثبات کند که آن شخص حداقل سه ماه است که خاک ایتالیا را ترک کرده است. و به این شرط که آن شخص، دارای اقامتی هنوز معتبر از ایتالیا نباشد.